Anno 2017 draait Nederland nog steeds voor 93% op fossiele energie. Volgens Geertje van Hooijdonk, hoofd Energie, wordt het hoog tijd dat de Nederlandse overheid de regie pakt en ons leidt naar een gasloze toekomst.
2035. Dat is het jaar dat Nederland gasvrij moet zijn om de klimaatdoelstelling van Parijs te halen. De Nederlandse overheid moet dit jaar als deadline stellen en vanaf nu de regie pakken om ons naar een gasloze toekomst te leiden. Een belangrijke voorwaarde hiertoe is het afschaffen van het aansluitrecht op gas en de aansluitplicht. In de Energieagenda die vorige week is verschenen, wordt de aanschafplicht en het aanschafrecht niet wettelijk geregeld. Ook ligt het streefjaartal in de Energieagenda, 2050, te ver weg. Tijd om een ambitieus en concreet plan voor gas op te stellen en deze in de wet te verankeren.
Nederland staat momenteel voor een enorme opgave: het energiesysteem verduurzamen om klimaatverandering tegen te gaan. Anno 2016 draait Nederland nog steeds voor 94% op fossiele energie. De belangrijkste manier om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan is het verminderen van de CO2 uitstoot. Dit kan het makkelijkst door geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken en meer duurzame energie te ontwikkelen.
Over 20 jaar moeten de meeste woningen en gebouwen van het gas af zijn
Op dit moment zijn er concrete afspraken in Nederland over duurzame energie: 14% in 2020. De overheid en het bedrijfsleven zijn erop gericht om deze doelstelling te behalen. Met duidelijke resultaten: de markt voor windenergie is volop in beweging en zorgt er bijvoorbeeld voor dat windparken steeds goedkoper worden. Een concrete doelstelling gekoppeld aan een jaartal én overheidsregie is dus cruciaal.
Voor gas zijn er geen concrete afspraken gemaakt. Gas is echter wel een fossiele brandstof waar we snel vanaf moeten, te beginnen bij de gebouwde omgeving. Onder andere om klimaatverandering tegen te gaan, niet meer afhankelijk te zijn van Rusland en aardbevingen in Groningen te voorkomen. Het kabinet koerst op klimaatneutraal in 2050. Dat is te ver weg en geen motivatie om nu actie te ondernemen. 95% van de woningen gebruikt momenteel aardgas. Dit gebruik moeten we flink terugdringen: over 20 jaar moeten de meeste woningen en gebouwen van het gas af zijn.
Bijna de helft van Nederland ondersteunt het afscheid van aardgas en dat aantal groeit, blijkt uit onderzoek van HIER uit juni 2016. Uit ander, recenter onderzoek van november 2016, in opdracht van de NVDE, was dit aantal gegroeid naar 65%. In de Tweede Kamer worden al moties aangenomen die het afscheid van aardgas in de gebouwde omgeving steunen. In de bouwsector zijn duurzame concepten ontwikkeld voor gasvrij wonen, zoals Nul op de Meter. Vele gemeenten ondertekenden het Manifest om afscheid te nemen van het aardgas.
Iedere euro publiek geld die we nu nog in het gasnet investeren is niet rendabel
De huidige regelgeving zorgt er echter voor dat we voorlopig geen afscheid kunnen nemen van gas. Dit komt omdat netbeheerders verplicht zijn om de huidige, afgeschreven gasnetten te vervangen. Een gasaansluiting is een recht: een gasaansluiting kan alleen verwijderd worden met toestemming van de klant. Netbeheerders zijn wettelijk verplicht om gas aan te leggen als de consument daarom vraagt, tenzij er al een warmtenet is. En wettelijk is bepaald dat investering in het gasnet over 40 jaar worden afgeschreven. Dus iedere euro publiek geld die we nu nog in het gasnet investeren is niet rendabel.
De aanleg, het onderhoud en de vervanging van gasnetten kost jaarlijks 1 miljard en wordt opgebracht door huishoudens via de energierekening: 200 euro per huishouden per jaar. Het wordt tijd dat we deze achterhaalde wetgeving afschaffen en ervoor zorgen dat die 200 euro besteed wordt aan een duurzame, gasloze toekomst.
Nog steeds worden nieuwe huizen gebouwd met een gasaansluiting. Een makkelijke stap om van het gas af te komen is om in ieder geval alle nieuwbouw vanaf nu niet meer op het gas aan te sluiten.
Technisch is het allang mogelijk om gasloos te bouwen en te wonen. De overheid moet nu de norm stellen en snel handelen om de doelstelling van 2035 te bereiken: nu stoppen met het aansluiten van nieuwe wijken op gas. In 2018 stoppen met het vervangen van het gasnet. Zonder regie en wetgeving is het onmogelijk om klimaatneutraal, duurzaam en gasloos te worden. Tijd dus dat de overheid een stip op de gasvrije horizon zet en er voor 2035 zorgt dat we van het gas af zijn.
